Do pomocy dla osób usamodzielnianych, które osiągnęły pełnoletność i opuściły następujące rodzaje placówek:
- dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
- dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (jeżeli wcześniej przebywała co najmniej rok w rodzinie zastępczej, całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej, domu pomocy społecznej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, młodzieżowym ośrodku wychowawczym)
- schronisko dla nieletnich,
- zakład poprawczy,
- specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy,
- specjalny ośrodek wychowawczy,
- młodzieżowy ośrodek socjoterapii,
- młodzieżowy ośrodek wychowawczy
stosuje się przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz.1507, z póź. zmianami).
Opiekunem usamodzielnienia może być, po wyrażeniu zgody:
- jedno z opiekunów zastępczych,
- dyrektor placówki rodzinnej,
- pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie,
- wychowawca lub pracownik socjalny placówki opiekuńczo-wychowawczej, domu pomocy społecznej, schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, młodzieżowego ośrodka wychowawczego,
- inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą, która będzie wspierać wychowanka w okresie wchodzenia w dorosłe życie.
Do zadań opiekuna usamodzielnienia należy:
- zaznajomienie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej,
- opracowanie wspólnie z osobą usamodzielnianą indywidualnego programu usamodzielnienia,
- współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą, gminą,
- opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki,
- zobowiązanie się do aktywnego uczestnictwa w sporządzaniu i realizacji programu usamodzielnienia wychowanka,
- zobowiązanie się do wspierania wychowanka w trakcie trwania całego procesu usamodzielnienia,
- w celu realizacji programu usamodzielnienia współpraca z pracownikiem socjalnym PCPR.
Indywidualny program usamodzielnienia opracowany przez wychowanka przy współudziale opiekuna usamodzielnienia to dokument, który określa ważne dla przyszłości wychowanka aspekty. Program pozwala na zaplanowanie drogi życiowej usamodzielnianego wychowanka, w tym planu kontynuowania nauki, zawiera również zobowiązanie wychowanka do realizacji poszczególnych etapów programu,. Indywidualny program usamodzielnienia zatwierdzony przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie, staje się podstawą do przyznania świadczeń związanych z usamodzielnieniem.
Warunki udzielania pomocy usamodzielnianym wychowankom:
- wskazanie przez osobę usamodzielnianą, co najmniej na 2 miesiące przed osiągnięciem przez nią pełnoletniości, danych osobowych osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawienie pisemnej zgody tej osoby,
- opracowanie, wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, indywidualnego programu usamodzielnienia i złożenie go do zatwierdzenia przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach,
- pisemne zobowiązanie usamodzielnionego wychowanka do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia,
- złożenie wniosku o przyznanie pomocy,
- udokumentowanie podczas wywiadu środowiskowego, przeprowadzonego przez pracownika socjalnego trudnej sytuacji dochodowej, tj. spełnienie następującego kryterium: w przypadku osoby samotnie gospodarującej, dochód osoby usamodzielnianej nie może przekroczyć 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą w przypadku osoby w rodzinie, dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (702 zł. na osobę w rodzinie).
W przypadku ubiegania się o pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, poza w/w warunkami niezbędne jest określenie w indywidualnym programie usamodzielnienia planu kontynuowania nauki oraz przedkładanie na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej.
Pomoc pieniężna:
- pomoc pieniężna na usamodzielnienie (jednorazowo po zakończeniu nauki w terminie określonym w programie usamodzielnienia)
- pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki (wypłacana miesięcznie na czas trwania roku szkolnego , a w przypadku studentów na czas trwania roku akademickiego).
Inne formy pomocy:
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym
- pomoc w uzyskaniu zatrudnienia
- pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej (jednorazowo, związana z zakupem materiałów niezbędnych do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania, niezbędnych urządzeń domowych, pomocy naukowych, sprzętu, który może posłużyć do podjęcia zatrudnienia oraz sprzętu rehabilitacyjnego).